Cywilizacja jest to wielki gmach, którego ściany wznosi cała ludzkość.
Gdy zdarza się sposobność ponieść cegłę – nie trzeba się nigdy wahać.
31 grudnia 2013 – w 130-tą rocznicę dotarcia Polaków do Kamerunu wyrusza ekspedycja Kamerun 2014 w składzie dr Maciej Klósak (kierownik wyprawy), Agata Kosmalska (redaktor naczelna Dookoła Świata) i Dariusz Skonieczko, znawca Afryki (kurator Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie). Celem przedsięwzięcia jest przybliżenie działalności Polaków za granicą, historii polskich podróżników, przywrócenie wspomnień polskich ekspedycji badawczych, stanowiących nasze dziedzictwo narodowe.
Zalążek polskiej kolonii w Kamerunie powstał w 1882r. za sprawą polskiego podróżnika Stefana Szolca – Rogozińskiego, Klemensa Tomczeka i Leopolda Janikowskiego. Rogoziński urodził się 14 kwietnia 1861r. w Zaborze Rosyjskim. Jako 21 –letni mężczyzna rozpoczął przygotowania do wyprawy do Afryki, gdzie kupił ziemię na wyspie Mondoleh w Zatoce Gwinejskiej i rozpoczął budowę polskiej osady kolonijnej, przeznaczonej dla tych, którzy nie czuli się wolni w Polsce zajetej przez zaborców. Plantacje polskie w Kamerunie w roku 1888 wynosiły 500 ha, upraw kakao, kawy i herbaty. Rejony dzisiejszego Kamerunu pozostawały nieodkryte przez Europejczyków, stanowiły białą plamę na mapie Afryki. 13 grudnia 1882 statek Łucja Małgorzata wypłynął z Hawru we Francji, by stać się podróżnikiem na prawie 40 lat przed odzyskaniem niepodległości swojego kraju. Niespełna kilka osób podobne osiągnięcia zapisało dzięki wyjazdowi z kraju ojczystego do krajów zachodnich (Edmund Strzelecki, Joseph Conrad). Stefan Rogoziński wyjeżdżał z ojczyzny, jako Polak i Patriota. W roku 1878, 17-letni Rogoziński napisał do „Wędrowca”: „Zamierzałem nakreślić mapę Afryki, która by objęła wszystkie dokonane w niej odkrycia. Kiedym przystępował do tej właśnie części, natrafiłem na zupełny brak wiadomości, a gdym się zwrócił do towarzystw geograficznych i archiwów, dowiedziałem się, że stron tych nikt jeszcze nie zwiedził, że drzemią one dotąd w dziewiczym śnie.”
Realizacja zarozumiałych marzeń wymaga energii i obsesyjnego skupienia nad tym jednym, wymaga też wytrwałości i planowanego działania. W owe zaangażowali się znane ówcześnie nazwiska świata literackiego i arystokratycznego: Henryk Sienkiewicz i Bolesław Prus, Aleksander Świętochowski, Ignacy Kraszewski, Filip Sulimierski, Benedykt Tyszkiewicz, hrabia Branicki, przyjaciele Adam Asnyk, Władysław Mickiewicz (syn Adama Mickiewicza) i wiele innych. Prus na łamach „Życia Warszawy” pisał: „Anglicy wynaleźli lokomotywy. Francuzi przędzalnie. Niemcy druk, inni telegraf, inni gaz oświetlający, inni kawę, herbatę, rozmaite rzemiosła, sztuki, a my – nic. Korzystamy tylko z cudzych dorobków, sami, niestety, nic nie dorzucając do ogólnego skarbca ludzkości. Toteż i ludzkość traktuje nas tak, jak gościa na składkowej majówce. Nie wypędza nas, ale też i nie dba o nas.”
Polskie kolonie, które budzą kontrowersje naukowców – historyków w obecnych czasach wymagają jednoznacznego stwierdzenia potęgi Polaków w ubiegłych wiekach. Terytoria zajęte przez Rogozińskiego zostały zagrabione przez Niemców, grożąc Polakowi śmiercią. Kanclerz Niemiec – Bismarck osobiście zwrócił się oficjalnie do swoich obywateli, by z dużym zaangażowaniem wymazać Polaka Rogozińskiego z kart historii Afryki.
Teraz, aby uczcić niesłusznie zapomnianą wyprawę obywateli Polski, podróżników i odkrywców postanowiliśmy zebrać zatarte ślady historii.
Nasza wyprawa, Szlakiem polskiej wyprawy do Afryki, zostanie realizowana w 130-stą rocznicę przybicia Łucji Małgorzaty pod banderą Warszawskiej Syrenki do brzegów Kamerunu. Celem odtworzenia trasy zapomnianych, choć wielkich polskich podróżników, jest przywrócenie ich pamięci, a także podniesienie naukowo – patriotycznego celu, jaki jej uczestnicy wypełnili, choć czas w latach zaborów Polski z pewnością temu nie sprzyjał. Plany odtworzenia szlaku zostaną opublikowane w prasie i ujednolicone w wydaniu naukowym. Zgromadzony materiał filmowy zostanie wyemitowany w telewizji ogólnopolskie. Dzięki niemu Polacy poznają korzenie polskich ekspedycji badawczych, odkrywców i globtroterów.
